Eğitimlerimiz

AMAÇ

Öğrenme faaliyetinde kazandırılacak bilgi ve beceriler doğrultusunda uygun ortam sağlandığında zihinsel engellileri tanıyabileceksiniz.

1. ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR

Gelişimsel dönemde ortaya çıkan, uyumlu davranışlarda görülen yetersizliğe ilaveten genel zeka fonksiyonları açısından normalin altında olma durumu şeklinde de ifade edilen zihinsel engel ile ilgili zekanın tanımının, zihinsel engelin sınıflandırılmasının ve özelliklerinin bilinmesi gerekir. Bu nedenle bu faaliyette bu konular ele alınacaktır.

2. Zekânın Tanımı ve Özellikleri

Biliş, ileri zihinsel süreçleri içerir. Zihinsel süreçlerde, dikkat, algı, bellek, dil gelişimi, okuma ve yazma, problem çözme, anımsama, düşünme, akıl, yaratıcılık kavramlarını kapsayan geniş bir terim olarak ifade edilir. Bilişsel gelişim, doğumdan başlayarak, çevredeki dünya ile etkileşimi sağlayan ve dünyayı anlamayı sağlayan bilginin edinilip kullanılmasına, saklanmasına, yorumlanarak yeniden düzenlenmesine, değerlendirilmesine yardım eden, bütün zihinsel süreçleri içine alan bir gelişim alanıdır. Bilişsel gelişimin amacı, soyut şekilde akıl yürütme, varsayımsal durumlar hakkında mantıksal düşünme, kuralları karmaşık ve daha yüksek yapıda örgütleme olarak görülür.Piaget’e göre bilişsel gelişim, organizmanın doğumdan ölümüne kadar farklı basamaklardan geçerek düzenli olarak niteliksel bir değişim içine girmesi olarak tanımlanır. Bilişsel gelişim ve zekâ birbirinin destekleyicidir. Bilişsel etkinlikler zekâ gelişimine katkı sağlar. Zekâ düzeyi ise bilişsel etkinliklerin ürünü ile ilişkili olarak ortaya çıkar. Çocukların hepsinin gelişimsel becerileri, temel düzey olarak aynı yaşta aynı oranda gelişmeyebilir. Bazı çocuklar herhangi bir yaşta diğer çocuklara oranla daha avantajlı ya da dezavantajlı olabilir.

3. Zekânın Özellikleri

Piaget, zekâ için katı, bağlayıcı ve sınırlı tanımlar vermekten kaçınmıştır. Piaget’e göre zekânın özellikleri şunlardır: 

— Zekâ, biyolojik uyumun özel bir halidir. Bu uyum bireyin çevresi ile etkileşim kurmasını yardım eder. 

— Zekâ bir çeşit dengedir. Zihinsel yapı ile çevre arasında devamlı olarak gelişen, yenilenen dinamik bir dengenin ifadesi olarak görülür. 

 — Zekâ yaşayan ve eylemlerde bulunan zihinsel işlemler sistemidir. Bilgi edinmek için eylem gereklidir. 

Çocuklar eylemlere girişerek, çevresini keşfedecek ve bir şeyler öğrenecektir.
Başka bir ifadeyle zekâ, bireyin sahip olduğu beden, sosyal yetenek ve fonksiyonlarının bütünleşerek oluşturduğu çok yönlü öğrenme, öğrenilenlerden yararlanma, uyum sağlama ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneği olarak tanımlanabilir.

4. Zihinsel Engelli Çocuklar

Zihinsel engelli çocuklar, gelişim sürecinde zihinsel işlevlerde normal gelişim gösteren çocuklardan önemli derecede gerilik ve uyumsal davranışlarda yetersizlik göstermektedir. Bu nedenle bu çocuklara yönelik kavramların ve özelliklerin ele alınması önemlidir.

5. Temel Kavramlar ve Tanımı

Günümüzde herkes tarafından kabul edilen zihinsel engelli çocuk tanımı yapılabilmiş değildir. Konuyla pek çok meslek grubunun ilgilenmesi, her meslek grubunun konuya kendi ilgi alanından bakması, bunun yanında zihinsel engelli son derece karmaşık özelliklere sahip bir durum olması, ortak bir tanım yapılabilmesini zorlaştırmaktadır. 1940’larda Doll, zihinsel engellilik durumunu altı ölçüt sıralayarak tanımlamıştır.

Bunlar;

– Zihinsel normalin altında olma,
– Bunun nedeni olarak sosyal yetersizlik,
– Gelişimde duraksamaların ve kesikliklerin olması,
– Doğuştan ya da çocukluktan zihinsel yetersizlik,
 Olgunlaşmanın gecikmesi,  Kalıtsal nedenlerin ya da hastalıkların bir sonucu olarak yapısal kaynaklı zihinsel yetersizlik,

 Kalıcı ve iyileştirilemez bir durumun bulunması.

Doll’un karmaşık gözüken bu tanımı, daha sonraki yıllarda yapılan pek çok tanım için temel olmuştur. Davranış analizi görüşüne göre ise zihinsel engellilik ‘bireyin geçmişini oluşturan olaylar tarafından biçimlendirilen davranış dağarcığının sınırlı olması’ olarak tanımlanmaktadır.

Kaynak: T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI